Thời gian qua, VFC nhận được một số phản hồi từ khách hàng về việc phát hiện gạo Việt Nam xuất khẩu bằng container có mùi lạ khi kiểm tra tại cảng đến hoặc tại kho của nhà nhập khẩu. Mỗi khi nhận được các phản hồi nói trên, VFC luôn luôn kiểm tra lại việc kiểm soát quá trình thực hiện dịch vụ của mình qua hồ sơ lưu, đến hiện trường – kho, xưởng kết hợp với cơ sở, tìm hiểu qua KCS, nhân viên giám định và xem xét thực tế các yếu tố có thể ảnh hưởng tới chất lượng khử trùng, kiểm soát côn trùng cũng như chất lượng hàng hoá. Nay VFC xin nêu ra một số nhóm nguyên nhân có thể ảnh hưởng tới mùi gạo như sau:
Nhóm nguyên nhân thuộc kỹ thuật bảo quản sau thu hoạch:
- Lúa sau thu hoạch không được phơi hoặc sấy khô đạt tiêu chuẩn.
- Bảo quản lúa trong điều kiện ẩm, không thông thoáng tốt. Lúa tồn trữ dài ngày, không đảo hàng.
- Dùng lúa chưa khô hoặc bị ẩm xát lấy gạo lứt. Dùng gạo lứt chưa khô hoặc bị ẩm chà thành gạo nguyên liệu, chà cám, lau bóng và xuất khẩu.
- Gạo nguyên liệu bảo quản, tồn trữ lâu ngày trong điều kiện không khô ráo và không thông thoáng tốt.
Các nguyên nhân thuộc kỹ thuật bảo quản nêu trên dẫn tới hiện tượng lúa, gạo bị ẩm, phát sinh nấm mốc, và làm biến đổi mùi tự nhiên của gạo.
Nhóm nguyên nhân do sử dụng hoá chất:
- Một thực trạng khá phổ biến là các cơ sở tồn trữ, bảo quản, chế biến gạo tự mua thuốc diệt côn trùng dạng tiếp xúc về phun xịt trong kho, xưởng, thuốc dính vào lúa, gạo, dây chuyền chế biến gạo chảy qua dẫn tới việc có mùi lạ.
- Việc sử dụng hương liệu để tạo mùi, tăng mùi của các loại gạo thơm xảy ra khá phổ biến và không kiểm soát. Trong điều kiện không thoáng khí, nóng, ẩm các hương liệu này có thể chuyển sang các chất khác hoặc phản ứng với các thành phần của gạo tạo ra mùi không tự nhiên của gạo.
- Sử dụng các loại thuốc diệt côn trùng dạng bình xịt cầm tay xịt trong các khu vực đóng gói gạo thành phẩm để diệt kiến, gián. Thuốc dính vào các bề mặt gạo tiếp xúc trực tiếp, dẫn tới việc gạo bị dính hoá chất và có mùi lạ của dung môi hoặc của hoạt chất thuốc diệt côn trùng.
- Hiện tại ở Việt Nam, các đơn vị khử trùng chỉ sử dụng 3 loại thuốc để khử trùng xông hơi là Methyl Bromide (CH3Br), Aluminium Phosphide (AlP) và Magnesium Phosphide (Mg3P2) .Các loại thuốc này đã được đăng ký cho phép sử dụng bởi Cục Bảo vệ Thực vật . Thuốc AlP và Mg3P2 dạng rắn, khi đưa vào không gian kín khử trùng sẽ tác dụng với hơi nước trong không khí tạo ra Phosphine (PH3). CH3Br và PH3 là các chất có nhiệt độ sôi thấp nên luôn tồn tại ở dạng hơi trong điều kiện thường, hơi thuốc khuếch tán, thẩm thấu vào hàng hoá để diệt côn trùng. Sau khi kết thúc thời gian ủ thuốc, cần một khoảng thời gian thông thoáng nhất định để hơi thuốc phản hấp thụ và khuếch tán ra khỏi hàng hoá triệt để, không ảnh hưởng tới chất lượng của hàng. Trong thực tế container sau khi xếp hàng đều không thực hiện mở cửa thông thoáng sau khử trùng do không đủ thời gian, phát sinh chi phí lưu bãi, nâng hạ cont v.v…Đồng thời việc sử dụng thêm bao bì PE đục ít lỗ đã hạn chế thuốc vào trong cũng như khi thoát hơi, nên đây có thể là nguyên nhân khi mở container tại cảng đến hay tại kho người nhập hàng phát hiện còn mùi lạ. Tuy nhiên nếu là mùi hơi thuốc (CH3Br hay PH3 ) thì chỉ cần tiếp tục thông thoáng mùi sẽ biến mất theo như đặc tính riêng nói trên của thuốc khử trùng xông hơi.
Nhóm nguyên nhân từ phương tiện chứa đựng, phương tiện chuyên chở:
- Sử dụng bao bì cũ bị hôi, mốc, bao bì trước đó đựng thức ăn chăn nuôi để đựng lúa và gạo nguyên liệu.
- Container vận tải đường biển thường chứa nhiều loại hàng hoá trong thời gian sử dụng. Có nhiều loại hàng hoá có mùi hoặc tạo mùi khi gặp ẩm. Sàn đáy container bằng gỗ ép thường hấp thụ mùi. Do vậy khi chất gạo vào các container để xuất khẩu nguy cơ gạo bị hấp mùi từ container trong điều kiện bị ẩm, nóng là rất cao.
- Sự thay đổi nhiệt độ trong hành trình vận chuyển dài ngày thường dẫn tới hiện tượng bốc nóng, ngưng tụ hơi nước làm tăng ẩm trong container nếu không được tính toán đặt chất hút ẩm đủ hấp thụ và duy trì độ ẩm trong contaner ở mức an toàn. Việc này dẫn tới hậu quả hàng hoá, mặt trong container ẩm, mốc phát sinh, chất lượng gạo bị ảnh hưởng và có nhiều mùi lạ trong container.
Như vậy, việc có mùi lạ trong container hay gạo khi tới cảng, kho nhà nhập khẩu rất khó xác định cụ thể do nguyên nhân nào. Có thể do một hoặc vài nguyên nhân và có thể là kết quả của tổng hợp các nhóm nguyên nhân nêu trên.
Để hạn chế, giảm thiểu các nhóm nguyên nhân, VFC đề nghị:
- Công tác bảo quản sau thu hoạch lúa cần được cải tiến nhiều hơn nữa, yêu cầu và chuẩn mục từ các nhà chế biến, xuất khẩu gạo là một trong những yếu tố thúc đẩy nhanh quá trình cải thiện chất lượng bảo quản.
- Các đơn vị thu mua, chế biến và xuất khẩu gạo cần xây dựng các định chuẩn chất lượng đối với gạo nguyên liệu, đặc biệt là các loại gạo thơm đóng vào bao PE xuất bằng container phân phối trực tiếp ra hệ thống bán lẻ. Kiểm tra nguyên liệu đầu vào chặt chẽ và không nhập kho, không sử dụng nguyên liệu không đạt chuẩn, trong đó có mùi của gạo.
- Cố gắng luân chuyển, không tồn trữ gạo nguyên liệu lâu trong kho.
- Sử dụng thuốc phun tiếp xúc đúng loại được phép dùng trong kho, phun đúng cách, không để dính vào gạo, vào các bề mặt gạo tiếp xúc trực tiếp.
- Có kế hoạch chế biến phù hợp với kế hoạch xuất hàng nhằm tạo điều kiện về mặt thời gian đủ cho các đơn vị khử trùng tiến hành đầy đủ các bước mà qui trình yêu cầu, trong đó có bước thông thoáng.
- Cần lưu ý việc kiểm tra chất lượng container trước khi xếp hàng. Không chấp nhận các container không đạt yêu cầu về độ kín nước, sàn đáy bẩn, sét, có vật lạ, dính hoá chất hoặc có mùi lạ. Sử dụng đúng loại và đủ chất hút ẩm nhằm duy trì ẩm độ an toàn trong container, có tính đến việc thay đổi nhiệt độ lớn trong hành trình là rất quan trọng.
- Đặc biệt lưu ý đến việc sử dụng hương liệu (nếu có) trong quá trình chế biến gạo để tránh các khiếu nại, các rủi ro không lường trước được trong quá trình giao hàng.
Là công ty khử trùng hàng đầu tại Việt Nam, VFC luôn và sẽ cố gắng nâng cao chất lượng dịch vụ của mình, sẵn sàng hợp tác cùng khách hàng vì mục tiêu phát triển bền vững. Chúng tôi rất mong nhận được sự hợp tác chặt chẽ từ Quý khách hàng.
Trân trọng.
Vui lòng xem công văn đính kèm.(Click tại đây)
P. TỔNG GIÁM ĐỐC
Nguyễn Bảo Sơn
(đã ký)